Vandaag is het de dag van de scheiding, maar gelukkig is het aantal echtscheidingen in Nederland aan het dalen. Dit is goed nieuws, omdat een scheiding natuurlijk nooit leuk is, maar ook omdat er vaak minderjarige kinderen betrokken zijn bij een echtscheiding. In 2016 waren er volgens het NJI 33.561 minderjarige kinderen betrokken bij de echtscheiding van hun ouders. Dit waren 1000 kinderen minder dan in het jaar 2015. Ook het aantal beëindigde partnerschappen is gedaald ten aanzien van 2015. Echter maakt dit de gevolgen van een scheiding op kinderen niet minder. Een echtscheiding is in veel gevallen een traumatische gebeurtenis, waar in het jaar 2016 dan toch nog 33.651 minderjarige kinderen mee te maken hebben gehad. Dit zijn er alsnog veel te veel, want bij een scheiding worden de kinderen vaak vergeten. Daarom ga ik in deze blog in op de effecten van (v)echtscheidingen bij kinderen.
Tekst: Tessa Feer
Tijdens een scheiding zijn er in veel gevallen kinderen betrokken. Naast dat de ouders gaan scheiden, verandert er een hoop in de veilige thuisomgeving van het kind. Vaak krijgt een kind nu twee huizen waar het zich thuis behoort te voelen, of nog erger, het kind verliest het contact met één van de ouders. Helaas verloopt de scheiding op zich ook niet altijd even soepel. Er moet een hoop geregeld worden en er moeten een hoop afspraken gemaakt worden. Eigenlijk moet je veel gaan samenwerken met je ex-partner om de scheiding soepel te laten verlopen, maar dit valt veel partners zwaar. Er komen natuurlijk een hoop gevoelens en emoties kijken bij een scheiding en vaak bestaan er veel verwijten onderling. Ouders kunnen het hierdoor oneens raken over o.a. de verdeling van spullen, maar ook over de regeling over de kinderen. Dit laatste is vooral erg schadelijk voor de ontwikkeling van de kinderen zelf. Het komt vaak voor dat een echtscheiding, een vechtscheiding wordt. Ouders kunnen het nergens meer over eens zijn en er ontstaan spanningen over alles wat met elkaar te maken heeft.
Natuurlijk hebben ouders altijd (meestal) het beste met hun kind(eren) voor, maar helaas lopen de gemoederen soms zo hoog op dat er geen ruimte meer is om naar het belang van het kind te kijken. Het kind lijkt in veel gevallen niet veel mee te krijgen van de scheiding, maar niets is minder waar. Kinderen praten er niet vaak en snel over en als erover gesproken wordt, dan wordt er vaak gezegd dat het iets tussen “de volwassenen”. Maar helaas wordt hierbij vergeten dat óók het kind er midden in zit. Professionals en het sociale netwerk focussen zich heel erg op de ouders en durven er niet met het kind over te spreken. Ze zijn bang dat ze iets losmaken bij het kind, wat eerder negatief is dan positief. Echter is uit diverse onderzoeken gebleken dat traumatische gebeurtenissen bij kinderen in hun persoonlijkheid kunnen wortelen, als hier niet tijdig over gesproken wordt. Hierbij kan de ontwikkeling van kinderen ernstig bedreigd worden.
Een scheiding is ten eerste een traumatische gebeurtenis voor een kind. Voor een kind komt een scheiding vaak als een donderslag in heldere hemel. In de ogen van het kind horen zijn ouders bij elkaar en kan het echt niet anders zijn. Het is een hele omschakeling voor een kind om gewend te raken aan de nieuwe situatie. Veel kinderen proberen hun ouders nog bij elkaar te krijgen of leggen de schuld bij henzelf. Ze denken dat het door hen komt dat hun ouders niet meer samen kunnen leven en verwijten dit zichzelf. Hierdoor ontstaat er een verlaagd zelfbeeld en stelt het kind zichzelf op de laatste plaats. Bij een echtscheiding komt dit al vaak voor, laat staan bij een vechtscheiding. Binnen een vechtscheiding kunnen ouders echt niet meer door één deur en is er vaak ruzie over wie wanneer en hoe voor de kinderen zorgt. En de kinderen? Die krijgen dit allemaal mee. Hierdoor kan er een loyaliteitsconflict ontstaan en in enkele gevallen kan dit samen gaan met hechtingsproblematiek. Bij de ene ouder mag er niet positief gesproken worden over de andere ouder en andersom. Het kind krijgt hierdoor het gevoel te moeten kiezen tussen één van de ouders en staat er tussenin. Een kind wil vanuit zichzelf niet negatief over één van de ouders denken, maar krijgt wel het gevoel dat dit van hem verwacht wordt. Als dit niet juist verwerkt wordt kan hierdoor op latere leeftijd verlatings- of bindingsangst ontstaan of het behoudt een verlaagd zelfbeeld. In veel gevallen vertoond het kind depressieve klachten en stagneert de schoolgang.
In onze maatschappij vind ik, helaas, dat de kinderen te weinig aandacht krijgen tijdens een scheiding. Juist de kinderen kunnen hier zoveel aan overhouden! Er zijn meer dan genoeg hulpverleningsinstanties die zich richten op mediation tussen de ouders, maar er zijn er maar weinig die zich richten op het kind. Er zijn enkel wat kleine praktijken en coaches die zich hierop richten. VilaPinedo is de enige wat grotere organisatie die zich echt richt op het kind.
Naast dat zijn de wachtlijsten binnen de grotere instellingen voor scheidingen enorm. Ouders moeten zo’n 3 tot 5 maanden wachten totdat zij bemiddeling krijgen bij hun scheiding, terwijl het in de tussentijd alleen maar hoger oploopt en de situatie steeds schadelijker wordt.
Zo was ik van de week bij een bijeenkomst over (v)echtscheidingen. Hierin konden wij als professionals onder andere brainstormen over wat wij zouden wensen als aanbod in Nederland voor (v)echtscheidingen. Het viel mij op dat veel professionals alsnog enkel dachten richting de ouders. Ook zeiden ze letterlijk dat ze het toch wat “eng” vinden om er direct met het kind over te spreken. Er werd zelfs gezegd dat de scheiding toch tussen ouders is en niet tussen het kind en de ouder. Ik ben het hier zelf totaal niet mee eens! Het kind wordt ook gescheiden, van zijn veilige thuisomgeving en deels van zijn ouders. Met Praatjes met Pootjes hoop ik verandering te brengen in het aanbod voor kinderen die in een (v)echtscheiding zitten. Ik wil mij juist gaan focussen op het kind, maar uiteraard moet het systeem hier in meegenomen worden.
Ik vind het bij een scheiding dan ook van groot belang, dat het belang van het kind voorop staat en dat er alles aan gedaan moet worden om zijn ontwikkeling zo min mogelijk te belemmeren. Dit in samenspraak met het kind zelf en niet alleen in overleg met de ouders.
Laat een bericht achter